Wat doet stress met het lichaam en hoe kan Integraal Holistische Massagetherapie (IHM) hierin helpend zijn
In dit blog bespreek ik de fysiologische en mentale reacties van ons lichaam op stress, en hoe dit complexe samenspel bedoeld is om ons te beschermen, maar ook onze gezondheid bij aanhoudende stress negatief gaat beïnvloeden.
We zoomen wat dieper in op de korte en langer termijn gevolgen van (chronische) stress en hoe Integraal Holistische Massagetherapie (IHM) zeer effectief kan zijn bij het verminderen en zelfs verhelpen van deze (chronische) stress.
Laat ik beginnen bij het begin …
We ervaren allemaal momenten van stress. Maar wat gebeurt er nu eigenlijk in ons lichaam op het moment dat een trigger, zoals een plotseling geluid, een deadline, of zelfs een ontmoeting met iemand, ons stress-systeem activeert.
Gevolgen voor het fysieke lichaam in het kort
Zodra we een potentieel bedreigende situatie waarnemen — of dit nu een luide knal, tijdsdruk, of een confronterende situatie is — treedt de amygdala, een klein amandelvormig deel van de hersenen, onmiddellijk in actie. De amygdala fungeert als een waarschuwingssysteem: het herkent dreigingen en zet de eerste stappen in gang om het lichaam voor te bereiden. Binnen enkele milliseconden stuurt de amygdala signalen naar de hypothalamus, een ander belangrijk deel van de hersenen dat betrokken is bij het reguleren van vitale functies.
Het Sympathische zenuwstelsel
De hypothalamus activeert vervolgens het sympathische zenuwstelsel, wat leidt tot de ‘vecht-vlucht-bevries’ reactie. Dit gebeurt razendsnel en zorgt ervoor dat het lichaam klaar is voor actie. De bijnieren gaan adrenaline en noradrenaline afgeven, wat zorgt voor:
- Versnelde hartslag: Meer bloed wordt naar spieren en organen gepompt.
- Snellere ademhaling: Middenrif spant aan. Zuurstofvoorziening naar het lichaam wordt verhoogd.
- Versnelling van de stofwisseling: Er komt meer energie vrij.
Naast adrenaline wordt ook cortisol afgegeven, het belangrijkste stresshormoon. Cortisol verhoogt de bloedsuikerspiegel, geeft een energiekick en onderdrukt tijdelijke functies, zoals het immuunsysteem, zodat het lichaam zich volledig kan concentreren op de dreiging.
De Impact op Gedachten en Gedrag
Stresshormonen beïnvloeden niet alleen onze fysieke reacties, maar ook ons denken en gedrag. De hersenen focussen op de trigger, en onze aandacht wordt vernauwd. Dit kan nuttig zijn in gevaarlijke situaties, maar als de trigger langdurig of regelmatig voorkomt, kan dit leiden tot angst, piekeren en concentratieproblemen. Je ontwikkeld chronische stress.
Het natuurlijke herstel en de Rol van het Parasympatische Zenuwstelsel
Na de trigger moet het lichaam zich herstellen. Het parasympatische zenuwstelsel — het “rust en herstel”-systeem — schakelt in en verlaagt de hartslag en ademhaling. Als stress kortdurend is, komt het lichaam snel weer in balans.
Bij chronische stress raakt dit systeem echter verstoord, wat kan leiden tot vermoeidheid, een verzwakt immuunsysteem en veroorzaakt andere gezondheidsproblemen. Chronische stress heeft zowel op de korte als de lange termijn ingrijpende gevolgen voor het lichaam en de geest.
Korte termijn gevolgen van chronische stress
Wanneer stress langdurig aanhoudt, reageert het lichaam alsof het voortdurend in een “vecht-vlucht-bevries” situatie zit. Dit veroorzaakt verschillende directe effecten:
- Verhoogde hartslag en bloeddruk: Door de aanhoudende productie van stresshormonen zoals adrenaline en cortisol stijgt de hartslag en bloeddruk, wat tijdelijk de doorbloeding naar spieren en organen verhoogt.
- Verhoogde spierspanning: Dit leidt vaak tot klachten zoals nek- en schouderpijn of hoofdpijn.
- Slaapstoornissen: Stress beïnvloedt het slaaphormoon melatonine, wat kan leiden tot slaapproblemen zoals moeite met in slaap vallen of doorslapen.
- Verminderde eetlust of juist eetbuien: Stress kan het hongergevoel beïnvloeden. Bij sommigen vermindert de eetlust, terwijl anderen juist geneigd zijn te eten om zich beter te voelen.
- Problemen met concentratie en geheugen: Stress vermindert de activiteit in de prefrontale cortex, het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor besluitvorming en focus.
Lange termijn gevolgen van chronische stress
Wanneer stress langdurig aanhoudt, kan het lichaam zich hier niet goed tegen verdedigen. Chronische stress kan leiden tot structurele en functionele veranderingen die moeilijker te herstellen zijn:
- Hartaandoeningen en hoge bloeddruk: Door de voortdurende spanning en hoge bloeddruk neemt het risico op hart- en vaatziekten toe.
- Verzwakt immuunsysteem: Cortisol verlaagt de werking van het immuunsysteem, waardoor mensen vatbaarder worden voor infecties en ziektes, zoals verkoudheid, griep en mogelijk zelfs bepaalde auto-immuunziekten.
- Maag- en darmproblemen: Chronische stress kan bijdragen aan aandoeningen zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS), maagzweren en zelfs ontstekingsziekten van de darm.
- Mentale gezondheidsproblemen: Langdurige blootstelling aan stresshormonen kan leiden tot angststoornissen, depressie en een verhoogd risico op burn-out. Deze hormonen verstoren namelijk de balans van neurotransmitters die essentieel zijn voor stemming en emoties.
- Cognitieve achteruitgang: Langdurige cortisolproductie kan de hippocampus (belangrijk voor geheugen) aantasten, wat kan leiden tot geheugenverlies en zelfs dementie-achtige symptomen.
- Gewichtstoename en metabool syndroom: Veel mensen hebben de neiging om comfortfood te eten onder stress, wat vaak calorierijk is. Dit kan leiden tot gewichtstoename en uiteindelijk metabole aandoeningen zoals diabetes type 2.
- Hormoonbalans en vruchtbaarheid: Aanhoudende stress beïnvloedt hormonen die belangrijk zijn voor de vruchtbaarheid, zoals oestrogeen en testosteron. Dit kan leiden tot menstruatieproblemen bij vrouwen en een verminderde zaadkwaliteit bij mannen.
Herken je bovenstaande symptomen bij jezelf dan is het wijs hier iets mee te gaan doen. Hulp vragen kan voelen als falen, maar is een zeer belangrijke eerste stap naar herstel. Er is moed voor nodig om te accepteren dat er iets aan de hand is. Mindfulness, yoga, wandelen, gezonde voeding, ondersteunende voedingssupplementen, gesprekstherapie en Integraal Holistische massagetherapie kan je hierbij helpen. Zoek wat past bij jou en passend is in de fase waarin je zit. Als IHM-therapeut geef ik je graag passend advies in wat deze lichaamsgerichte therapie kan betekenen voor mensen die te maken hebben met (chronische) stress.
Hoe kan Integraal Holistische massagetherapie een cliënt helpen om van (chronische) stress af te komen
Integraal Holistische Massagetherapie (IHM) kan zeer effectief kan zijn bij het verminderen en zelfs verhelpen van (chronische) stress, doordat het zich niet alleen richt op het fysieke lichaam, maar juist ook op het emotionele, mentale, en spirituele/energetische lichaam. Deze holistische benadering geeft een breder en verdiepend inzicht in je handelen, denken en voelen.
Hieronder beschrijf ik enkele manieren waarop IHM kan bijdragen aan het verminderen (verhelpen) van chronische stress:
Het vergroten van je Lichaamsbewustzijn
Chronische stress kan leiden tot spanning in het lichaam die vaak onbewust wordt vastgehouden. Door middel van gerichte massage kan de cliënt zich bewuster worden van waar spanning zich ophoopt. Het bewust voelen, ervaren wat je hierbij doet en leren loslaten van deze spanning kan een diep ontspannend effect hebben, wat een belangrijke stap is naar herstel.
Verbinding maken tussen lichaam en emoties
IHM erkent dat emoties zich in het lichaam kunnen vastzetten. Een holistische benadering kan helpen om emoties te identificeren en te verwerken, wat kan bijdragen aan een dieper begrip van de oorzaken van stress. Door deze gevoelens te uiten en te doorleven tijdens de sessie, kan de cliënt leren om stressoren beter te herkennen en erop te reageren op een gezondere manier.
Fysieke ontspanning en regulatie van het zenuwstelsel
De zachte aanrakingen en diepe massage kunnen het parasympatische zenuwstelsel activeren, wat de “rust en herstel”-modus in gang zet. Dit helpt het lichaam om uit de ‘vecht-vlucht-bevries’ toestand te komen, wat essentieel is voor herstel bij chronische stress. Deze fysiologische respons kan helpen bij het verlagen van de hartslag en bloeddruk, en het herstellen van de natuurlijke balans in het lichaam.
Ademhalingstechnieken integreren
Tijdens een sessie wordt vaak aandacht besteed aan o.a. bewuste ademhaling, wat cliënten helpt om zich meer te concentreren op het hier-en-nu. Dit kan stress verminderen en ervoor zorgen dat gedachten tot rust komen. Door deze technieken kan de cliënt ook in het dagelijks leven beter omgaan met stressvolle situaties.
Energieblokkades opheffen
Vanuit een holistisch perspectief wordt stress gezien als een blokkade van de energieflow in het lichaam. Door de energetische massage wordt geprobeerd om deze blokkades op te heffen, wat bijdraagt aan een gevoel van innerlijke rust en balans.
Inzicht geven in patronen en overtuigingen
Tijdens sessies kunnen terugkerende patronen of overtuigingen naar boven komen die bijdragen aan stress. Door dit bewustzijn kan de cliënt werken aan het veranderen van beperkende patronen of overtuigingen, zoals perfectionisme, het overmatig willen voldoen aan de verwachtingen van anderen of geen grenzen kunnen aangeven.
Holistische begeleiding naar balans
IHM is niet zozeer gericht op het verminderen van symptomen, maar is juist gericht op de onderliggende oorzaken. Dit bevordert de balans in het dagelijks leven. Door de sessies kunnen cliënten meer inzicht krijgen in wat hun lichaam, geest en ziel nodig heeft om o.a. stress te herkennen en hierdoor een gezondere levensstijl op te bouwen. Juist het kijken met een holistische blik komen thema’s aanbod, zoals opvoeding, familiestructuren en trauma’s.
Samengevat
De stressreactie van ons lichaam is een indrukwekkend beschermingsmechanisme dat ons in staat stelt om te reageren op directe dreiging. Echter, in onze moderne samenleving zijn veel stressoren niet fysiek bedreigend maar psychologisch van aard, zoals werkdruk en sociale verplichtingen. Deze triggers kunnen ons systeem over activeren, wat op de lange termijn schadelijk kan zijn. Het is daarom cruciaal om bewust om te gaan met stressoren en herstelmomenten te nemen, zodat ons lichaam en geest kunnen herstellen.
Chronische stress vraagt om een uitgebreide aanpak waarin ontspanning, ondersteuning, voeding, beweging, en mentale veerkracht allemaal een rol spelen. Herstel van chronische stress is een proces dat tijd en consistentie vereist, maar met de juiste stappen kan het lichaam langzaam terugkeren naar een evenwichtige en gezonde staat.
Integraal Holistische Massagetherapie kan een krachtig hulpmiddel zijn bij het verminderen van chronische stress doordat het niet alleen gericht is op symptoombestrijding, maar ook op het vinden van onderliggende oorzaken en het bevorderen van bewustzijn en balans op meerdere niveaus. Door deze holistische aanpak wordt het zelfherstellende vermogen van het lichaam gestimuleerd, waardoor de cliënt leert om niet alleen tijdens de sessies, maar ook daarbuiten beter om te gaan met stress.
Mail mij gerust als je aan de hand van dit blog meer willen weten over IHM, maar ook als je een professional ben en wil je meer weten over de werkwijze. Ik kom graag meer vertellen tijdens een interactieve presentatie voor jou en je collega’s.
Mailen kan naar info@zielsstroom.nl of bel 06 42643790
Hartelijke groet Janna B. Atsma
De Kracht van Bewustwording